Ông Trump đề xuất châu Âu trực tiếp tham gia bằng cách triển khai lực lượng đến Ukraine nhằm giám sát lệnh ngừng bắn trong tương lai, dường như để chuyển phần lớn trách nhiệm sang các đồng minh châu Âu.
Những ý tưởng đầu tiên của Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump về việc giải quyết xung đột Nga – Ukraine đã được hé lộ trong chuyến thăm châu Âu vừa qua.
Tại buổi gặp gỡ với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ở Paris ngày 7/12, ông Trump bày tỏ phản đối việc Ukraine gia nhập NATO nhưng nhấn mạnh mong muốn một quốc gia Ukraine mạnh mẽ, được trang bị tốt, để chuẩn bị cho lệnh ngừng bắn.
Theo thông tin từ Wall Street Journal, ông Trump cho rằng châu Âu nên đảm nhận vai trò chính trong việc bảo vệ và hỗ trợ Ukraine. Ông đề xuất triển khai binh sĩ châu Âu đến Ukraine để giám sát lệnh ngừng bắn khi Kiev và Moskva đạt được thỏa thuận. Mặc dù không loại trừ việc Washington sẽ hỗ trợ, ông khẳng định lính Mỹ sẽ không có mặt tại Ukraine.
Đây được xem là tín hiệu rõ ràng nhất của ông Trump kể từ khi cam kết đưa ra một kế hoạch hòa bình cho cuộc xung đột đã kéo dài gần ba năm, nhưng vẫn chưa có phương án cụ thể trước đó.
Một số phụ tá của ông Trump từng đưa ra các đề xuất nhằm chấm dứt xung đột, chủ yếu dựa vào việc Ukraine cần trì hoãn hoặc từ bỏ ý định gia nhập NATO và nhượng bộ lãnh thổ. Nếu không, Mỹ có thể giảm viện trợ. Với quan điểm mới này, ông Trump có vẻ đang muốn chuyển trọng trách bảo đảm an ninh của Ukraine sang các quốc gia bên kia Đại Tây Dương, bất chấp những cam kết hỗ trợ lâu dài từ Washington trước đó.
Các thảo luận về kế hoạch điều quân châu Âu đến Ukraine hiện mới ở giai đoạn đầu và vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được giải đáp. Những vấn đề liên quan gồm các quốc gia sẽ tham gia, quy mô lực lượng, vai trò của Mỹ, và đặc biệt là khả năng Nga chấp nhận sự hiện diện của lực lượng chúng thuộc NATO.
Các quan chức châu Âu đã cân nhắc kịch bản mới này, nhận thấy rằng dưới chính quyền ông Trump, không thể phụ thuộc hoàn toàn vào Mỹ trong việc đảm bảo an ninh cho Ukraine.
Ngày 12/12, ngoại trưởng một số nước châu Âu họp tại Berlin để bàn về đảm bảo an ninh cho Ukraine, trong khi NATO cũng tổ chức các cuộc gặp gỡ với lãnh đạo Anh, Pháp, Đức, Italy, Ba Lan và Ủy ban Châu Âu. Trong một cuộc phỏng vấn trước đó với tờ Times (Anh), ông Trump phản đối việc Ukraine dùng tên lửa do Mỹ cung cấp để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, coi đây là hành động “ngu ngốc” và có thể làm leo thang xung đột.
Ông khẳng định ý định tận dụng sự hỗ trợ của Mỹ như một công cụ đàm phán để thúc đẩy tiến trình hòa bình. Sau cuộc gặp ở Paris, ông cũng nhấn mạnh trên mạng xã hội Truth Social rằng cần có lệnh ngừng bắn ngay lập tức và tiến hành đàm phán.
Bất kỳ sự hiện diện của quân đội châu Âu tại Ukraine cũng nhằm mục đích giám sát hòa bình hoặc lệnh ngừng bắn, không đại diện cho NATO. Cả chính quyền Biden và chính quyền sắp tới của ông Trump cùng các quốc gia châu Âu đều thống nhất tránh va chạm trực tiếp giữa quân đội NATO và Nga tại Ukraine nhằm ngăn ngừa nguy cơ xung đột toàn cầu.
Tuy vậy, sự hoài nghi vẫn tồn tại. Một số chuyên gia lo ngại Nga có thể lợi dụng khoảng thời gian ngừng bắn để củng cố lực lượng trước khi tiếp tục chiến dịch quân sự ở Ukraine. Bên cạnh đó, các chính phủ châu Âu cũng quan ngại rủi ro nếu lực lượng của họ bị kéo vào xung đột trực tiếp do vi phạm từ phía Nga.
Các quan chức Pháp đề nghị phải có sự hỗ trợ từ phía Mỹ, song chính quyền Trump chưa đưa ra dấu hiệu cụ thể về việc này. Một câu hỏi khác là liệu các chính phủ châu Âu có thể thuyết phục công luận trong nước ủng hộ việc triển khai binh lí
